اگر در زمینه کشاورزی فعالیت دارید، قطعاً به نام مالچ آشنا هستید. برای اطلاعات بیشتر درباره مالچ و تأثیرات آن بر کشت محصولات کشاورزی، توصیه می‌شود این مقاله را مطالعه کنید.
اگر در زمینه کشاورزی فعالیت داشته باشید، حتماً با نام مالچ آشنا هستید. برای درک بهتر از مالچ و تأثیرات آن بر کشت محصولات کشاورزی، توصیه می‌شود این مطلب را مطالعه کنید.
مالچ چیست؟
مالچ به هر نوع پوششی اطلاق می‌شود که روی سطح خاک در باغات و مزارع استفاده می‌شود؛ به آن خاک پوش نیز می‌گویند. استفاده از مالچ در کشاورزی یک اقدام موثر است که به منظور بهبود کیفیت خاک و حفاظت از محصولات کشت شده اجرا می‌شود.
مفهوم مالچ پاشی چیست؟
در واقع، مالچ پاشی به اعمالی اشاره دارد که در طول رشد محصول، انجام می‌شود و به پوشاندن خاک با مالچ می‌پردازد. این فرآیند در حالت طبیعی نیز در جنگل‌ها اتفاق می‌افتد؛ زمانی که برگ‌ها از درختان ریزش کرده و با سایر باقیمانده‌های گیاهی ترکیب می‌شوند، مالچ به وجود می‌آید. این لایه از خاک پس از گذشت زمان به کمپوست تبدیل می‌شود و به عنوان یک پوشش کلی بر روی خاک قرار می‌گیرد تا آن را حفاظت کند.
انواع مالچ کدامند؟
مالچ‌ها به سه دسته‌بندی آلی، غیرآلی و مصنوعی تقسیم می‌شوند:
مالچ آلی
این نوع مالچ از مواد طبیعی موجود در سطح زمین به دست می‌آید. شامل علف، کاه، کلش، پوست درخت، پوسته کاکائو، تراشه‌های چوب، برگ، خاک اره و کمپوست است.
مالچ‌های آلی تجزیه‌پذیر هستند و در فرآیند تجزیه، منابع مهم معدنی و آلی را برای گیاهان فراهم می‌کنند تا بهتر رشد کنند. این نوع مالچ با افزودن مواد مغذی به خاک، در طولانی مدت به غنای خاک کمک کرده و باعث حاصلخیزی مزرعه می‌شود. هرچقدر مالچ خشک‌تر و چوبی‌تر باشد، فرآیند تجزیه آن کندتر است و مواد مغذی کمتری به خاک منتقل می‌شود.
مالچ غیرآلی
مواد سازنده مالچ غیرآلی عمدتاً از مواد معدنی مانند شن و سنگریزه تشکیل شده است. این نوع مالچ‌ها به خوبی در حفظ رطوبت و کنترل رشد علف‌های هرز عمل می‌کنند، اما به دلیل عدم قابلیت زیست تخریب پذیری، مواد مغذی به خاک اضافه نمی‌کنند. معمولاً این نوع از پوشش‌ها برای افزایش بهره‌وری و تسهیل در رشد سریع محصولات، به ویژه در مناطق جالیزی و با آب و هوای گرم، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مالچ مصنوعی
پوشش‌های مالچ نیز ممکن است توسط انسان و دستگاه‌های صنعتی تولید شوند. یکی از محبوب‌ترین انواع مالچ مصنوعی، مالچ نایلون است که از جنس پلی اتیلن ساخته می‌شود. مالچ نایلونی در اندازه‌ها و ضخامت‌های گوناگون، از ۴۰ تا ۱۴۰ سانتیمتر و از ۳۰ تا ۵۰ میکرون برای پوشش نیازهای مختلف در دسترس قرار دارد.
برای آگاهی و خرید انواع نایلون استرچ حتما روی لینک بزنید.
مالچ‌های نایلونی نیز بسته به نوع کاربرد، در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند:
مالچ شفاف:
این نوع مالچ با هدف گرم نگه‌داشتن زمین استفاده می‌شود. در شرایطی که حفظ گرما در اولویت قرار دارد، از مالچ شفاف استفاده می‌شود.
مالچ سیاه:
به گرمایش خاک کمک کرده و جلوگیری از رشد علف‌های هرز را دارد.
مالچ سفید:
با قابلیت بازتاب اشعه خورشید، خاک را خنک نگه‌داشته و همچنین از دفع شته‌ها جلوگیری می‌کند، که از جلوگیری در انتقال بیماری‌های ویروسی به محصولات نیز موثر است.
بهترین روش انتخاب نوع مالچ
حال که با مفهوم مالچ و انواع آن آشنا شده‌اید، ممکن است به سوال برخوردهاید که کدام نوع مالچ بهتر است و چه نکاتی در انتخاب آن باید مد نظر قرار گیرد؟ در این راستا، در انتخاب نوع مالچ، به موارد زیر توجه داشته باشید:
آب و هوا:
- اگر مزرعه شما در منطقه‌ای با آب و هوای گرم و خشک واقع شده است، مناسب است از مالچ‌هایی که از جنس خنک‌کننده مانند برگ‌های خردشده یا کاه ساخته شده‌اند، استفاده کنید. این نوع مالچ می‌تواند از گرماي زیاد خاک جلوگیری کند و محصولات کشاورزی در این شرایط بهتر رشد کنند.
- برعکس، در مناطق با آب و هوای خنک، ممکن است از مالچ پلاستیکی استفاده کنید که به افزایش دمای خاک کمک کند.
اقتصادی و در دسترس بودن
احتمالاً یکی از نکات مهم در تصمیم‌گیری برای تهیه مالچ، مسأله هزینه و دسترسی به مواد استفاده شده در ساخت آن است. مواردی که ارزان و به راحتی در دسترس هستند، تاثیر بسزایی در انتخاب نوع مالچ خواهند داشت. به عنوان مثال، استفاده از پوسته کاکائو برای تهیه مالچ می‌تواند بسیار موثر باشد، اما هزینه آن نسبت به دیگر گزینه‌ها بسیار بالاست. همچنین، این مالچ به سرعت تجزیه می‌شود و نیاز به تعویض مکرر دارد، که این مسئله آن را به یک انتخاب پرهزینه تبدیل می‌کند.
کاربرد استفاده از مالچ
به طور عمومی، برخی از انواع مالچ در برخی از اراضی کشاورزی کاربرد گسترده‌تری دارند. در زیر مثال‌هایی از کاربردهای مناسب مالچ آورده شده است:
- پلاستیک سیاه و نی معمولاً برای باغ‌های سبزیجات و گیاهان میوه کوچک استفاده می‌شوند.
- تراشه‌های چوب، تکه‌های پوست درخت و برگ‌های درختان سوزنی برای حاشیه‌بندی اطراف درختان یا جلوگیری از رشد علف‌های هرز مناسب هستند.
- پوسته کاکائو و پوسته گندم معمولاً برای گیاهان یک‌ساله استفاده می‌شوند.
- مالچ سنگریزه و خرده سنگ زمانی که حفظ طبیعت و منظره‌ای زیبا در باغ هدف باشد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
دلایل استفاده از مالچ در کشاورزی
باشد مالچ‌ها، بی‌تفاوت از آن که آلی یا غیرآلی باشند، فواید زیادی را برای زمین‌های کشاورزی به ارمغان می‌آورند:
جلوگیری از رشد علف‌های هرز:
- مهمترین مزیت استفاده از مالچ، پیشگیری از رشد علف‌های هرز آزاردهنده است. این اقدام با جلوگیری از جوانه‌زدن و رشد علف‌های هرز، منجر به کاهش مصرف آب و مواد غذایی و همچنین ایجاد یک مزرعه زیباتر می‌شود.
جلوگیری از فرسایش:
- در مناطق شیب‌دار و با باران فراوان، مالچ به خوبی از فرسایش بیش از حد خاک جلوگیری می‌کند.
حفظ رطوبت خاک:
- مالچ نقش مهمی در حفظ رطوبت خاک ایفا می‌کند، به خصوص در مناطق گرم و خشک که از تبخیر شدید آب‌های سطحی جلوگیری می‌کند.
کنترل دمای خاک:
- مالچ باعث کاهش نوسان دمای خاک می‌شود، که این امر باعث کمتر شدن فشارهای محیطی بر گیاهان می‌شود.
جلوگیری از تراکم و فشرده‌شدن خاک:
- استفاده از مالچ جلوگیری از تراکم و فشرده شدن خاک را ایجاد می‌کند و به رشد ریشه‌ها آزادی عمل بیشتری می‌دهد.
تولید محصولات باکیفیت‌تر:
- در نهایت، استفاده از مالچ منجر به تولید میوه‌ها و سبزیجات با کیفیت بالاتری می‌شود.
مطالعه بیشتر: جرقه گیری نایلون چیست؟